Bộ Tài chính bác đề xuất nâng giảm trừ gia cảnh cho người ở TP.HCM

Bộ Tài chính cho rằng việc phân biệt mức giảm trừ gia cảnh của thành thị và nông thôn vô hình trung sẽ đánh thuế cao hơn vào người có thu nhập thấp hơn ở địa bàn khó khăn hơn. Ảnh: Linh Huỳnh.

Bộ Tài chính vừa đề xuất phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi. Cụ thể, mức giảm trừ cho người nộp thuế tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu/tháng, còn mức giảm trừ cho người phụ thuộc từ 4,4 triệu/tháng lên 6,2 triệu/tháng.

Tại văn bản lấy ý kiến đóng góp của các bên liên quan, nhiều đơn vị bày tỏ mong muốn xem xét nâng mức giảm trừ gia cảnh, đặc biệt đối với người dân sống tại các đô thị loại I, ngoài ra đề xuất bổ sung các khoản chi quan trọng khác vào cơ cấu giảm trừ cho người dân.

Đề xuất nâng giảm trừ gia cảnh ở Hà Nội, TP.HCM

Trong đó, Chứng khoán SSI và Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán Việt Nam đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc nhằm phản ánh đúng chi phí sống hiện nay trong bối cảnh lạm phát và giá cả leo thang, đặc biệt tại các đô thị lớn.

Theo kiến nghị của các cơ quan này, tại những địa phương không phải đô thị loại I nên áp dụng mức giảm trừ 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Tại các đô thị loại I (Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng...), mức giảm trừ cần cao hơn 20%.

Phía Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam đề xuất thêm phương án thứ 3, là mức giảm trừ gia cảnh xác định theo mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố tại thời điểm tính thuế.

Cụ thể, mức giảm trừ đối với bản thân người nộp thuế sẽ bằng 3 lần mức lương tối thiểu vùng. Giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc bằng 1,5 lần mức lương tối thiểu vùng.

Tuy nhiên, ở góc nhìn của nhà soạn thảo, Bộ Tài chính chưa đồng tình. Bộ cho biết về bản chất, quy định về giảm trừ trước khi tính thuế đảm bảo nguyên tắc cá nhân cần phải có một mức thu nhập nhất định nhằm đáp ứng được nhu cầu thiết yếu. Vì thế, thu nhập trên ngưỡng này mới phải nộp thuế.

Việc áp dụng các khoản giảm trừ còn hướng tới mục tiêu loại trừ các đối tượng có thu nhập thấp ra khỏi diện phải nộp thuế TNCN. Và mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc của người nộp thuế là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau và sống ở các địa bàn khác nhau.

Việc phân biệt mức giảm trừ gia cảnh của thành thị cao hơn nông thôn, vô hình trung sẽ đánh thuế cao hơn vào người có thu nhập thấp hơn ở địa bàn khó khăn hơn là không phù hợp.

Ngoài ra, việc xác định mức giảm trừ gia cảnh cần căn cứ vào nhiều yếu tố, trong đó mức lương tối thiểu vùng chỉ là một căn cứ tham chiếu để xác định.

Cần giảm trừ thêm chi phí trả nợ vay mua nhà, ôtô

Trong khi đó, Văn phòng Chính phủ đề xuất thiết kế 2 gói giảm trừ gia cảnh để người nộp thuế được phép lựa chọn gói có lợi nhất cho họ. Trong đó, gói giảm trừ tiêu chuẩn được thiết kế như trong dự thảo Luật.

Gói 2 là gói giảm trừ mở rộng, được tăng thêm khoản giảm trừ. Gói này vẫn bao gồm giảm trừ chi phí y tế và chi phí giáo dục ở mức cơ bản cho người nộp thuế, người phụ thuộc để sống, làm việc, học tập và sinh hoạt bình thường. Nhưng mức giảm trừ này có thể sẽ thấp hơn so với gói giảm trừ tiêu chuẩn do không bao gồm chi phí chỗ ở, chi phí đi lại phục vụ công việc.

Bù lại, gói 2 sẽ giảm trừ thêm chi phí cho chỗ ở (trả tiền thuê nhà; gốc và lãi cho ngân hàng để sở hữu nhà; thuế, phí đối với bất động sản để ở); giảm trừ chi phí di chuyển (thuê phương tiện đi lại; trả gốc và lãi cho ngân hàng để sở hữu phương tiện đi lại; chi phí nhiên liệu, năng lượng, thuế, phí vận hành phương tiện để phục vụ cho công việc).

Bên cạnh đó là giảm trừ chi phí y tế, chi phí giáo dục cho bản thân người nộp thuế và người phụ thuộc (vượt mức chi cơ bản); trả cho tín dụng học sinh sinh viên; phí rủi ro, bất khả kháng trong trường hợp người nộp thuế gặp phải thiên tai, hỏa hoạn, trộm cắp gây thiệt hại về nhà ở, tài sản, phương tiện đi lại, cần phải sửa chữa, đầu tư mới...

Nhiều đề xuất đưa khoản vay mua nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội, vào cơ cấu giảm trừ gia cảnh. Ảnh: Duy Hiệu.

Đồng tình, Vietcombank đề xuất bổ sung thêm khoản chi được giảm trừ là "lãi vay của khoản vay tại các tổ chức tín dụng để chi trả cho y tế, giáo dục - đào tạo và mua nhà ở xã hội".

Ngân hàng này cho rằng lãi vay là một khoản chi thực tế, cần được khấu trừ để tính đúng thuế trên thu nhập còn lại (net income), giảm áp lực tài chính cho người dân. Đặc biệt, giảm trừ lãi vay mua nhà ở xã hội giúp tăng khả năng tiếp cận cho người có thu nhập thấp, phù hợp với chủ trương của Quốc hội.

Ngoài ra, liên quan đến quá trình xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện, Công ty TNHH Tư Vấn Việt Nam LAWS kiến nghị giao cho Chính phủ (thay vị phải thông qua Quốc hội mỗi khi cần thay đổi) quy định mức giảm trừ gia cảnh linh hoạt theo 4 vùng tương tự như cách áp dụng lương tối thiểu vùng.

Điều này đảm bảo công bằng, giúp chính sách thuế đi sát hơn với thực tế đời sống, đảm bảo người lao động ở bất kỳ đâu cũng được trừ đi phần chi phí cơ bản hợp lý trước khi tính thuế.

Mặt khác, đơn vị này đề xuất bãi bỏ yêu cầu xác nhận của UBND xã. Thay vào đó, áp dụng cơ chế người nộp thuế tự kê khai và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực của thông tin người phụ thuộc. Cơ quan thuế sẽ thực hiện kiểm tra, hậu kiểm theo nguyên tắc quản lý rủi ro và xử phạt truy thu gấp 2 lần nếu có hành vi cố tình khai gian.

Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp thu ý kiến đóng góp này.