Trao đổi trong Talk show Phố Tài chính (The Finance Street Talk Show) trên VTV8, các chuyên gia cho rằng: "Để có thể thu hút và hấp thụ được dòng vốn mới trong và ngoài nước vào thị trường thời gian tới, ngoài gia tăng về số lượng doanh nghiệp lên sàn, việc đa dạng ngành nghề niêm yết cũng như chất lượng doanh nghiệp cần tiếp tục được cải thiện".
BTV Khánh Ly: Như ông cũng đã thấy thị trường chứng khoán đã được nâng hạng và dự báo dòng tiền ngoại sẽ vào Việt Nam. Tuy nhiên, trong những phiên gần đây thị trường có lại nhiều biến động hơn, trong khi đó khối ngoại vẫn bán ròng mạnh, theo ông là vì sao?
Ông Phạm Hồng Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Phân tích, Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS): Theo tôi, về câu chuyện nâng hạng, thực tế Việt Nam mới chỉ được đưa vào danh sách nâng hạng, còn có hiệu lực chính thức phải đợi đến kỳ tháng 09/2026 và sẽ phục thuộc vào kết quả đợt rà soát vào tháng 03/2026.
Do đó phải ít nhất một năm nữa, khi Việt Nam chính thức được nâng hạng, dòng vốn lớn từ các quỹ ETF bị động mới thực sự chảy vào. Thông thường thị trường chứng khoán thường phản ánh trước khi các tin tức chính thống được đưa ra, do đó có thể giai đoạn tăng mạnh từ mức đáy khi có thông tin thuế quan sau đó tăng lên quanh mức 1.800 điểm đã phản ánh trước kỳ vọng Việt Nam được nâng hạng, vì vậy khi tin chính thức được đưa ra VN-Index không tiếp tục tăng mạnh như nhiều người vẫn kỳ vọng.
Đối với hoạt động bán ròng của khối ngoại, có thể là do khối ngoại vẫn đang có những hoạt động cơ cấu danh mục, chốt lời ở các nhóm đã tăng mạnh, nhất là nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn. Ngoài ra do tỷ giá liên tục tăng mạnh trong năm qua cũng góp phần vào việc đẩy mạnh bán ròng của khối ngoại.
Hiện, dòng tiền vào thị trường không tăng đột biến nhưng vẫn khá dồi dà o, mặc d ù khối ngoại vẫn đang bán ròng, ông lý giải như thế nào về điều này?
Ông Phạm Hồng Sơn: Điều này cho thấy dòng tiền nội hiện là động lực chính của thị trường. Thanh khoản thị trường bình quân vào khoảng 30.000 – 40.000 tỷ đồng/phiên, đỉnh điểm có những lúc lên đến 70.000 tỷ đồng, trong khi đó khối ngoại bán ròng trung bình từ 1.000 – 2.000 tỷ/phiên, như vậy chỉ chiếm tỷ trọng 2,5 – 5% thanh khoản toàn thị trường.
Đối với việc dòng tiền nội dồi dào như vậy là do nhiều nguyên nhân, thứ nhất là mặt bằng lãi suất trong nước đang ở mức thấp, khiến dòng tiền tiết kiệm dịch chuyển sang các kênh đầu tư có lợi suất cao hơn, đặc biệt là chứng khoán.
Thứ hai, nhà đầu tư trong nước bao gồm cả cá nhân lẫn tổ chức, họ đầu tư ngày càng chiến lược hơn, chứ không chỉ “ăn theo” dòng tiền ngoại như trước đây. Và thứ ba, sự phát triển của các quỹ mở, quỹ ETF nội địa đã giúp thị trường có thêm lực đỡ ổn định, duy trì thanh khoản cao dù khối ngoại bán ròng.
Và trong bối cảnh dòng tiền nội vẫn dồi dào, còn dòng vốn ngoại được dự báo sẽ vào lại Việt Nam trong thời gian tới thì thị trường chứng khoán cần có những cải thiện như thế nào để hấp thụ được dòng vốn sắp tới?
Ông Phạm Hồng Sơn: Tôi cho rằng tiềm năng là có, nhưng khả năng hấp thụ sẽ phụ thuộc vào cấu trúc hàng hóa và chất lượng doanh nghiệp. Hiện thị trường Việt Nam vẫn nghiêng nhiều về nhóm ngân hàng và bất động sản với tỷ trọng vốn hoá cao.
Trong khi đó, nhà đầu tư nước ngoài lại tìm kiếm sự đa dạng hơn, ví dụ như muốn có thêm các nhóm ngành như công nghệ, năng lượng sạch, tiêu dùng, y tế… Đây là những ngành mà chúng ta vẫn còn thiếu các doanh nghiệp lớn, chất lượng.
Ngoài ra, room ngoại ở nhiều doanh nghiệp tốt đã kín, thanh khoản của nhiều mã chưa đủ lớn để quỹ ETF giải ngân mạnh. Vì vậy, nếu muốn tận dụng cơ hội nâng hạng, Việt Nam cần mở rộng quy mô niêm yết, cải thiện quản trị doanh nghiệp, và minh bạch thông tin để tạo niềm tin cho dòng vốn dài hạn.
Nói về chất lượng hàng hóa trên sàn niêm yết hiện nay thì đang hình thành xu hướng IPO gắn với niêm yết, nhưng làm thế nào để xu hướng này tiếp tục được thúc đẩy, giúp đa dạng hóa hàng hóa và cải thiện chất lượng trên thị trường?
Ông Phạm Hồng Sơn: Tôi cho rằng có 2 hướng chính, đó là các chính sách hỗ trợ và sự chủ động từ doanh nghiệp.
Về chính sách, Nghị định 245 là bước tiến rất quan trọng. Nghị định này đã rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu lên sàn từ 90 xuống còn 30 ngày, cho phép xử lý hồ sơ IPO và niêm yết song song, đồng thời đơn giản hóa thủ tục, mở rộng tỷ lệ sở hữu nước ngoài và tăng yêu cầu minh bạch thông tin.
Điều này giúp doanh nghiệp rút ngắn “hành trình lên sàn”, giảm chi phí, tiếp cận vốn nhanh hơn và tạo động lực thực chất để nhiều doanh nghiệp niêm yết. Song song với đó, cần thúc đẩy cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước gắn với niêm yết, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân đa ngành nghề tham gia thị trường. Khi nguồn hàng hóa đa dạng và chất lượng hơn, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ đủ sức hấp dẫn dòng vốn ngoại dài hạn.
Ở thời điểm hiện tại chúng ta có thể thấy các thương vụ IPO niêm yết các doanh nghiệp ngành chứng khoán chất lượng như TCBS, VPBankS, VPS do động lực từ việc thị trường được nâng hạng đem lại. Tuy nhiên trong tương lai, các doanh nghiệp tư nhân đa ngành nghề khác sẽ dần thấy được lợi ích cả về tài chính lẫn uy tín của việc IPO và niêm yết trên sàn chứng khoán.
Trước hết, đây là kênh huy động vốn hiệu quả, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn lớn từ công chúng với chi phí thấp hơn so với vốn vay ngân hàng, từ đó có thêm nguồn lực để mở rộng đầu tư, mở rộng quy mô hoạt động.
Thứ hai, niêm yết giúp nâng cao uy tín và minh bạch, vì doanh nghiệp phải tuân thủ các chuẩn mực công bố thông tin, kiểm toán, quản trị công ty. Điều này tạo dựng niềm tin với nhà đầu tư, đối tác và các tổ chức tín dụng. Thứ ba, việc cổ phiếu được giao dịch công khai cũng giúp tăng tính thanh khoản cho cổ đông, tạo điều kiện thu hút nhân sự giỏi thông qua các chương trình thưởng cổ phiếu, và giúp định giá doanh nghiệp minh bạch hơn.
Về dài hạn, IPO còn góp phần chuyên nghiệp hóa quản trị và nâng cao giá trị thương hiệu, tạo nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững và tiếp cận các cơ hội M&A hoặc mở rộng ra thị trường quốc tế. Để góp phần cải thiện vấn đề trên, SHS cũng đang có các giải pháp tổng thể và toàn diện cho các doanh nghiệp.
Trong thời gian tới nền kinh tế cũng như thị trường chứng khoán sẽ có diễn biến như thế nào sau một thời gian đã tăng trưởng mạnh mẽ?
Ông Phạm Hồng Sơn: Tôi cho rằng thị trường đang trong giai đoạn tích lũy lành mạnh. Sau một chu kỳ tăng dài, việc điều chỉnh, đi ngang là cần thiết để tạo nền cho giai đoạn tăng mới. Về trung và dài hạn, triển vọng vẫn là tích cực, kinh tế Việt Nam tăng trưởng ổn định, lạm phát được kiểm soát, lãi suất thấp, và yếu tố nâng hạng là chất xúc tác lớn.
Tuy nhiên, trong ngắn hạn, thị trường sẽ mang tính chọn lọc cao, dòng tiền sẽ tập trung vào nhóm doanh nghiệp có kết quả kinh doanh thực chất, quản trị minh bạch và triển vọng tăng trưởng rõ ràng. Nhà đầu tư nên thận trọng, kiên nhẫn, và ưu tiên nắm giữ các cổ phiếu đầu ngành có nền tảng cơ bản tốt.
Thứ nhất là nhóm ngành chứng khoán, đây là nhóm ngành hưởng lợi trực tiếp từ việc thị trường được nâng hạng, thanh khoản thị trường duy trì ở mức dồi dào giúp cho hoạt động môi giới và cho vay ký quỹ các công ty chứng khoán được đẩy mạnh và mở rộng.
Thứ hai là nhóm ngành đầu tư công, là nhóm ngành hưởng lợi từ chính sách đầu tư công của Chính phủ. Đặc biệt trong những tháng cuối năm chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh giải ngân đầu tư công nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trong năm nay.
Thứ ba là nhóm ngành bất động sản, nhóm ngành hưởng lợi từ việc thị trường bất động sản có dấu hiệu ấm lên và tăng giá trong thời gian gần đây, tuy nhiên nhà đầu tư nên cân nhắc lựa chọn các doanh nghiệp bất động sản có kết quả kinh doanh thực chất, có năng lực triển khai dự án tốt và có dự án sắp sửa mở bán, bàn giao.
Thứ tư là nhóm ngành tiêu dùng, nhóm ngành hưởng lợi khi nền kinh tế của chúng ta đang tăng trưởng tốt, qua đó sức chi tiêu của người dân tăng lên.
Là các thành viên trên thị trường, bên các ông sẽ có các chiến lược như thế nào để hỗ trợ cho nhà đầu tư và thúc đẩy cho thị trường phát triển mạnh mẽ và chất lượng trong thời gian tới?
Ông Phạm Hồng Sơn: Là thành viên trên thị trường, với việc góp phần vào sự phát triển của thị trường chứng khoán trong thời gian tới, chúng tôi tập trung vào 2 chiến lược chính. Một là đẩy mạnh mảng tư vấn IPO và niêm yết, hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn hóa quản trị, báo cáo tài chính, đáp ứng tiêu chí của thị trường vốn.
Mục tiêu là giúp các doanh nghiệp sẵn sàng hơn khi tham gia sàn, và đảm bảo chất lượng hàng hóa niêm yết ngày càng tốt hơn. Thứ hai, SHS sẽ đóng vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư, đặc biệt trong các thương vụ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, qua đó góp phần mở rộng quy mô và chiều sâu của thị trường.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các Sở Giao dịch để nâng cấp hệ thống hạ tầng, hoàn thiện cơ chế giao dịch theo hướng minh bạch và hiệu quả hơn, tạo nền tảng quan trọng để Việt Nam tiến tới nâng hạng thị trường theo tiêu chí của FTSE và MSCI; phối hợp trong việc thử nghiệm, góp ý và triển khai các hệ thống giao dịch mới (hệ thống KRX) để đảm bảo tốc độ, an toàn và khả năng xử lý khối lượng lớn tại thị trường cơ sở, phái sinh, lô lẻ…
Hay là tham gia chia sẻ dữ liệu, phản hồi kỹ thuật từ phía SHS đến cơ quan quản lý để cải thiện trải nghiệm giao dịch cho nhà đầu tư, đồng thời tham gia tư vấn, cung cấp dữ liệu thị trường và đóng góp chuyên môn để các bộ chỉ số phản ánh đúng thực tế, hỗ trợ cho mục tiêu nâng hạng thị trường.
Mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là góp phần xây dựng một thị trường vốn sâu, rộng, minh bạch và bền vững, đủ sức hấp dẫn dòng tiền ngoại khi Việt Nam bước vào nhóm thị trường mới nổi.
