Thưa ông, gần đây có ý kiến cho rằng nên huy động vàng trong dân để phục vụ phát triển kinh tế. Ông đánh giá như thế nào về đề xuất này?
Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng cao trong thời gian tới, do đó nhu cầu về vốn cho phát triển kinh tế là rất lớn. Mặc dù chưa có số liệu thống kê chính thức, song có sự đồng thuận rằng lượng vàng tích trữ trong dân là đáng kể. Nếu nguồn lực này được đưa vào nền kinh tế thông qua các hoạt động sản xuất - kinh doanh thay vì chỉ tích trữ, chắc chắn sẽ góp phần tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng GDP và gia tăng nguồn lực nội sinh. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng không nằm ở việc “huy động” hay không, mà là triển khai theo cách nào để vừa khơi thông nguồn vốn, vừa bảo đảm an toàn cho người dân và ổn định kinh tế vĩ mô.
Nếu huy động vàng trong dân, theo ông phương thức nào là phù hợp và an toàn?
Theo tôi, việc huy động vàng trong dân phụ thuộc rất lớn vào cách thức triển khai. Nếu người dân tự nguyện bán vàng để gửi tiết kiệm hoặc đầu tư, nền kinh tế sẽ được hưởng lợi mà không phát sinh rủi ro đáng kể. Ngược lại, nếu thực hiện thông qua hình thức vay mượn hoặc phát hành chứng chỉ vàng, bên đi vay dù là Chính phủ hay ngân hàng sẽ phải đối mặt với rủi ro biến động giá rất cao. Thực tế giai đoạn 2007-2011 cho thấy chúng ta không nên quay lại cơ chế cho phép ngân hàng huy động vàng rồi cho vay bằng VND.
Đối với phương án lập sàn giao dịch vàng, đây có thể là giải pháp giúp thị trường minh bạch hơn, hạn chế giao dịch phi chính thức và thuận lợi cho công tác quản lý. Tuy nhiên, sàn vàng chỉ thực sự mang lại hiệu quả khi được vận hành minh bạch, có cơ chế giám sát rủi ro rõ ràng và thí điểm ở quy mô hợp lý. Trước mắt, nếu xem đây là công cụ quản lý thị trường, Nhà nước có thể nghiên cứu triển khai ở phạm vi nhỏ để đánh giá tác động, thay vì kỳ vọng quá lớn vào khả năng huy động nguồn lực vàng ngay lập tức cho sản xuất - kinh doanh.
Theo ông đâu là giải pháp căn cơ để vàng bớt “lấp lánh” trong mắt người dân?
Tôi cho rằng việc kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá và củng cố niềm tin vào giá trị đồng nội tệ là những điều kiện cần để tạo lập môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, giúp nhà đầu tư yên tâm mở rộng sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, đó chưa phải là điều kiện đủ để làm giảm sức hấp dẫn của vàng. Chỉ khi nền kinh tế duy trì ổn định vững chắc, các kênh huy động vốn khác thực sự mang lại hiệu quả rõ rệt, và giá vàng thế giới duy trì xu hướng giảm trong thời gian dài, thì khi đó vàng mới thực sự “bớt lấp lánh” trong mắt người dân.
Cùng với việc ổn định kinh tế vĩ mô, cải cách thể chế và cắt giảm thủ tục hành chính là những giải pháp mang tính nền tảng. Khi môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi và cạnh tranh được củng cố, các kênh huy động vốn như chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp sẽ phát triển mạnh hơn, thu hút nguồn vốn vào sản xuất - kinh doanh, thay vì đổ vào các tài sản tích trữ như vàng. Đây mới là hướng đi căn cơ và bền vững để huy động nguồn lực cho tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế.
Theo tôi, trong bối cảnh nền kinh tế đang cần nguồn lực lớn cho tăng trưởng, việc phát triển thị trường vốn, bao gồm cả thị trường cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp là yêu cầu cấp bách và mang tính chiến lược. Đây là con đường hiệu quả để huy động nguồn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế, đồng thời giảm tải áp lực cho hệ thống ngân hàng vốn chủ yếu cung ứng tín dụng ngắn hạn. Khi các kênh dẫn vốn này vận hành hiệu quả, doanh nghiệp sẽ có thêm lựa chọn huy động vốn, còn người dân có thêm cơ hội đầu tư, qua đó giúp dòng tiền lưu thông minh bạch và ổn định hơn, góp phần nâng cao năng suất và sức chống chịu của nền kinh tế.
Trân trọng cảm ơn ông!
