Mỹ đưa tàu ngầm đến gần Nga: Đòn răn đe hay bước leo thang nguy hiểm?

Tổng thống Trump và Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Medvedev. Ảnh: Economic Times

Căng thẳng giữa Mỹ và Nga đang lên đến đỉnh điểm sau khi Tổng thống Donald Trump ra lệnh di chuyển hai tàu ngầm hạt nhân đến gần vùng biển Nga hơn. Động thái mạnh mẽ này được đưa ra sau khi Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev có những tuyên bố mà ông Trump cho là “khiêu khích", gợi nhớ đến luận điệu hạt nhân thời Chiến tranh Lạnh.

Ông Trump tung "quân bài hạt nhân"

Quyết định này không chỉ là một động thái quân sự đơn thuần mà còn là một thông điệp địa chính trị mạnh mẽ trong bối cảnh căng thẳng toàn cầu gia tăng và xung đột đang diễn ra ở Ukraine.

Trước đó, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev - người ngày càng tỏ ra cứng rắn và kiên quyết hơn trong những tháng gần đây, cảnh báo về các biện pháp trả đũa sau khi ông Trump đưa ra tối hậu thư mới nói rằng Nga có 10 ngày để đồng ý ngừng bắn ở Ukraine, nếu không sẽ đối mặt với các lệnh trừng phạt.

Ông Medvedev bác bỏ kế hoạch ngừng bắn ở Ukraine do ông Trump đề xuất, thay vào đó đề cập đến kho vũ khí hạt nhân khổng lồ của Nga. Quan chức này nhắc đến hệ thống "Bàn tay Tử thần" - một công nghệ di sản thời Chiến tranh Lạnh được cho là có thể tự động kích hoạt vũ khí hạt nhân nhằm đối phó với cuộc tấn công hạt nhân toàn diện vào Nga.

Bình luận công khai của ông Medvedev dường như thể hiện sự kiên quyết của Nga, không chấp nhận bị ép buộc phải nhượng bộ các lợi thế địa chính trị, đặc biệt là trong cuộc xung đột với Ukraine.

Trong thông báo trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump nhấn mạnh rằng Mỹ không thể bỏ qua những luận điệu gây leo thang căng thẳng như vậy. Tuyên bố của nhà lãnh đạo Mỹ phản ánh mối lo ngại ngày càng sâu sắc rằng thế giới lại đang “đi trên dây” giữa ngoại giao và xung đột hạt nhân.

Tổng thống Trump tuyên bố việc triển khai hai tàu ngầm hạt nhân áp sát vùng biển của Nga là một "biện pháp phòng ngừa", nhưng điều này lại đánh dấu một trong những động thái hạt nhân táo bạo nhất của một tổng thống Mỹ kể từ Chiến tranh Lạnh. Chính quyền của ông dường như đang gửi đi một tín hiệu rõ ràng: Mỹ sẽ không dễ dàng bỏ qua các mối đe dọa leo thang từ Moscow.

Theo giới phân tích, động thái của ông Trump không chỉ nhằm răn đe Nga về mặt quân sự mà còn là một phần của chiến dịch gây áp lực rộng lớn hơn, trong đó có cả các biện pháp trừng phạt kinh tế.

Bên cạnh việc triển khai tàu ngầm, ông Trump đang tăng cường áp thuế quan và biện pháp hạn chế thương mại, nhắm trực tiếp vào nhiều liên minh và tổ chức toàn cầu, đặc biệt là các quốc gia có mối quan hệ ngày càng gia tăng với Nga, chẳng hạn như Ấn Độ, một thành viên chủ chốt của liên minh BRICS – hiện đang tiếp tục nhập khẩu dầu mỏ và vũ khí giá rẻ từ Nga.

Trong bối cảnh NATO đang chia rẽ và thị trường toàn cầu chao đảo, lập trường quân sự và kinh tế của nhà lãnh đạo Mỹ được thiết kế để tái khẳng định sức mạnh của Washington trên nhiều mặt trận.

Đòn răn đe Nga hay bước leo thang nguy hiểm?

Một số nhà quan sát cho rằng, việc Mỹ triển khai tàu ngầm hạt nhân gần Nga có hai mục đích: răn đe quân sự và phát tín hiệu chiến lược. Mặc dù ông Trump nhấn mạnh động thái này mang tính phòng thủ, nhằm "tránh những hậu quả không mong muốn", các nhà phân tích nhận định đây là một trong những bước leo thang rõ ràng nhất giữa Mỹ và Nga trong những năm gần đây.

Các tàu ngầm Washington triển khai là một phần của hạm đội tên lửa đạn đạo lớp Ohio của Hải quân Mỹ, có khả năng mang theo hàng chục đầu đạn hạt nhân, khả năng tàng hình ưu việt. Với sức mạnh to lớn như vậy, chúng trở thành một trong những vũ khí đáng gờm nhất trong kho vũ khí chiến lược của Mỹ.

Quyết định của Tổng thống Trump đặc biệt đáng chú ý khi diễn ra vào thời điểm quan hệ Mỹ-Nga đang căng thẳng vì cuộc chiến kéo dài ở Ukraine, các mối đe dọa an ninh mạng và lệnh trừng phạt kinh tế.

Động thái quyết đoán này có thể làm thay đổi bàn cờ toàn cầu và gia tăng những lời kêu gọi can thiệp ngoại giao trước khi tình hình trở nên căng thẳng hơn.

Mối lo ngại leo thang xung đột hạt nhân

Quyết định của Mỹ đã gây bất ngờ cho lãnh đạo nhiều quốc gia. Các đồng minh NATO của Washington nhanh chóng triệu tập các cuộc họp báo khẩn cấp để đánh giá hậu quả tiềm tàng. Một số quốc gia châu Âu đã bày tỏ lo ngại về nguy cơ tiềm ẩn do những lời đe dọa hạt nhân mà cả Nga và Mỹ đưa ra.

Thị trường tài chính cũng phản ứng thận trọng. Chứng khoán toàn cầu giảm, giá dầu tăng vọt và cổ phiếu quốc phòng tăng giá khi các nhà đầu tư đánh giá rủi ro xung đột quân sự gia tăng. Các nhà phân tích cảnh báo rằng những động thái như vậy có thể tạo ra bất ổn lâu dài nếu thiếu kênh ngoại giao để ổn định tình hình. Liên Hợp Quốc đã ra tuyên bố kêu gọi cả Mỹ và Nga kiềm chế, tránh các hành động gây hấn có thể làm leo thang căng thẳng hạt nhân.

Các chuyên gia chính sách hạt nhân trên toàn cầu cảnh báo rằng bất kỳ sự leo thang quân sự nào liên quan đến vũ khí hạt nhân, đặc biệt là tàu ngầm, đều có thể bị hiểu sai là sự chuẩn bị cho một cuộc tấn công.

“Đây là một thời điểm rất nhạy cảm”, Tiến sĩ Elena Petrov, nhà phân tích chiến lược hạt nhân tại Viện Đại Tây Dương lưu ý. “Bằng cách công bố triển khai tàu ngầm đến gần Nga, Tổng thống Trump có thể khiến Moscow hiểu lầm về ý định thực sự của ông”.

Bà Elena Petrov lưu ý rằng khi quá trình giao tiếp được thể hiện qua các bài phát biểu chính trị, các nhà lãnh đạo phải đặc biệt thận trọng. “Những gì được nói trên mạng hoặc trong các bài phát biểu có thể gây ra hậu quả lớn trong thực tế, đặc biệt là khi có liên quan đến vũ khí hạt nhân”.

Trước làn sóng chỉ trích ngày càng gia tăng, Tổng thống Trump đã bảo vệ quyết định của ông. Ông nhấn mạnh rằng Mỹ không có kế hoạch khơi mào xung đột nhưng không thể ngồi yên khi một quan chức cấp cao của Nga đưa ra những phát biểu mà ông cho là “lời đe dọa liều lĩnh".

Quyết định táo bạo của ông Trump triển khai tàu ngầm hạt nhân gần lãnh thổ Nga đã biến một cuộc khẩu chiến thành một điểm nóng tiềm tàng. Nhưng theo các nhà phân tích, phản ứng này nằm trong chiến lược rộng hơn của Trump nhằm thể hiện sức mạnh của Mỹ trên trường quốc tế, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia, lĩnh vực năng lượng và sự cạnh tranh giữa các cường quốc.