Nghị định 69/2025/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành và có hiệu lực thi hành kể từ 19/05/2025 điều chỉnh tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém. Cụ thể, tổng mức sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài có thể vượt 30% nhưng không quá 49% vốn điều lệ của các ngân hàng này, ngoại trừ những ngân hàng thương mại mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ.
Trong báo cáo mới nhất, Chứng khoán ACB (ACBS) nhận định Nghị định 69/2025/NĐ-CP tạo điều kiện cho các ngân hàng có thể phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài, trong trường hợp các ngân hàng có nhu cầu tăng vốn để bơm thêm vốn cho các ngân hàng yếu kém, qua đó đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu. Ví dụ như, MBB có kế hoạch góp tối đa 5.000 tỷ đồng vào ngân hàng MBV trong giai đoạn cơ cấu. Các ngân hàng khác cũng sẽ có kế hoạch tương tự và đây là một phần trong đề án tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém.
Ngoài ra, việc tăng vốn giúp củng cố hệ số an toàn vốn (CAR), trong bối cảnh các ngân hàng nhận chuyển giao ngân hàng yếu kém được cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng rất cao 20-30%/năm. Hiện tại, HDB dù có CAR khá cao (~14%) nhưng lại khá phụ thuộc vào trái phiếu vốn cấp 2, do đó, ngân hàng có thể xem xét tăng vốn cấp 1 để giảm chi phí vốn trong tương lai. VPB cũng có CAR khá cao (~14%) và chưa sử dụng nhiều trái phiếu vốn cấp 2 nên nhu cầu tăng vốn chưa cấp thiết. Trong khi đó, MBB có CAR không cao (~10%), dù chưa tận dụng vốn cấp 2, nên cũng có thể có nhu cầu tăng vốn trong tương lai.
Tuy nhiên, ACBS nhấn mạnh việc có yếu tố nhà nước có thể là trở ngại cho việc tăng vốn khi nhóm doanh nghiệp nhà nước không muốn bị pha loãng tỷ lệ. Ngoài ra, cần lưu ý rằng việc nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài này còn tuỳ thuộc vào điều lệ của ngân hàng và chỉ áp dụng trong thời gian thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt, dự kiến từ 5-10 năm. Sau khi kết thúc thời hạn này, nhà đầu tư nước ngoài không được phép mua thêm cổ phần cho đến khi tổng mức sở hữu giảm xuống dưới 30%, trừ trường hợp mua cổ phần chào bán cho cổ đông hiện hữu hoặc chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư nước ngoài.
Ngân hàng nào sẽ nổ phát súng đầu tiên?
Ngoại trừ Vietcombank không nằm trong danh sách này do NHNN đang sở hữu 74%, hiện tại, tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài tại 3 ngân hàng còn lại lần lượt là MBB là 22,3%, VPB là 24,3% và HDB là 16,9%, đều chưa chạm trần hạn mức room ngoại. Do đó ACBS cho rằng việc nới room lên 49% sẽ chưa phải là động lực tích cực đối với giá cổ phiếu của các ngân hàng trong ngắn hạn.
Tuy nhiên về trung và dài hạn, giới hạn 49% sẽ giúp các ngân hàng huy động vốn từ các NĐT nước ngoài, đặc biệt là từ các động chiến lược. Hiện MBB có cổ đông lớn là các tập đoàn nhà nước, đặc biệt là Viettel, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái hoạt động kinh doanh của MBB. VPB có SMBC là cổ đông chiến lược nước ngoài và nắm 50% vốn của FE Credit.
Trong khi đó, HDB chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài và đang tích cực tìm kiếm đối tác. Do đó, ACBS đánh giá HDB là ngân hàng có nhiều khả năng sẽ nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài nhất do nhu cầu tăng vốn cấp 1 ngày một lớn và chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài. Trong trường hợp nếu HDB muốn tìm kiếm cổ đông chiến lược, mức sở hữu của cổ đông chiến lược thông thường từ 15-20%, thì rất có khả năng HDB sẽ là ngân hàng sớm thực hiện các chiến lược mở room và tăng vốn. Điều này được đánh giá là sẽ tác động tích cực lên giá cổ phiếu.
Tác động tích cực lan tỏa tới ngành ngân hàng và thị trường chứng khoán
Ngoài tác động tích cực đến nguồn vốn và giá cổ phiếu của các ngân hàng trên, ACBS cho rằng chính sách này cũng sẽ cho phép thử nghiệm việc nới room ngoại trong một phạm vi hẹp, từ đó đánh giá tác động đến năng lực tài chính, quản trị và ổn định hệ thống ngân hàng. Việc giới hạn thí điểm ở ba ngân hàng trên giúp giảm thiểu rủi ro an ninh tài chính – tiền tệ nếu có biến động từ dòng vốn ngoại. Kết quả từ các ngân hàng thí điểm sẽ cung cấp dữ liệu thực tiễn về việc thu hút vốn ngoại, cải thiện quản trị và xử lý ngân hàng yếu kém, làm cơ sở để xem xét việc mở rộng chính sách trong tương lai.
Trong bối cảnh nước ngoài bán ròng cổ phiếu ngành ngân hàng hơn 30.000 tỷ đồng kể từ đầu năm 2024, việc tạo điều kiện cho các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém có thể giúp hỗ trợ dòng vốn ngoại vào ngành ngân hàng và TTCK Việt Nam trong tương lai.
